Mustré su aldò i rie ani dl “Südtirol-cunflit”

L drë fin de mostres iel giaurì n viere sun la tematica metuda ora. La porta per jì plu sot tla tematica muessa l vijitadëur giaurì nstës!

L sëurastant per ani dl “Südtiroler Heimatbund”, Sepp Mitterhofer †, che fova nstës na vitima di rie ani dl “Südtirol-cunflit” à abinà adum propri per chësc fin per ani pec de lecort y esponac de si cumpanies de chëi ani, i ativisć dl “Befreiungsausschuss Südtirol-BAS”. L sustëni plu mpurtant per realisé chësc proiet vën dal pruf. dut. med. Erhard Hartung che fova nce leprò pra i avenimënc dl “Südtirol-cunflit”. Nsci se al furmà dal 2012 inant na sort de “cunsëi” per realisé l proiet de na mostra sun l BAS a Bulsan. De chësc cunsëi fajova pert ora dl dut. Hartung nce gran pert di BAS-ativisć coche Klaudius y Herlinde Molling o Helmut Golowitsch che ova messù coche straufonga jì te perjon. Dal 2014 inant ie l curadëur dla mostra che ie unì daldò, dut. Hubert Speckner, unì nvià, de gra a si nrescides sun l “Südtirol-cunflit” de vester leprò pra l prim Cunsëi dla mostra che ova pona realisà l proiet d’autonn dl 2017 deberieda cun si fëna mag. Sylvia Speckner, cun l’urganisazion dla mostra de Martin Dorfmann y Thomas Pomarolli (DP-Art) y cun la grafica dla mostra de Elmar Thaler (Effekt!).

Nce sce l ova bele si età fova l prim sustenidëur, Sepp Mitterhofer †, de mei dl 2018 leprò a Bulsan pra la giaurida dla mostra “BAS – vitimes per la lidëza”. Al segondo sustenidëur, dut. Erhard Hartung, ne ti fovel nia unì cunzedù de vester leprò pra la festa, davia che la Talia se refudea nchina śën de ti lascé do si straufonga de perjon a vita a chëla che l ie unì cundanà a Firënza tl 1970 zënza vester stat prejënt o de l reabilité. Chësc nce sce nrescides y bënsté nueves y cuntemporans de esperc pra la sunieries austriaches sun tecniches de stlupé y dutores dl militer stluj ora “cun na probabltà che ie daujin ala segurëza” che ël pudova avëi fat i reac che ti vën adebitei, i atentac cun esplojif fac semea deberieda cun si cumpanies sun la Porzescharte (Osttirol/Belun) de juni dl 1967, ulache 4 saudeies talians fova la vitimes. Nsci lascia udëi nce na pert fundamentela dla mostra n curt i “avenimënc curiëusc” ntan i ani dla bombes te Südtirol. Chëi avenimënc che ti vën adebitei dala Talia ufiziela mo for ai BAS-ativisć, ma che chisc ne pudova segurmënter nia avëi fac, do se avëi dat ju dassënn a na maniera scientifica cun l material de archif che ie da garat y dantaldut cun la fotos dl post dla desgrazia de chëi tëmps.

N lëur de nrescida mpurtant ie bele unì fat, ma de n gran lëur saral mo de bujën, per mustré su a drët i rie ani dl “Südtirol-cunflit”. A chësc possa y dëssa la mostra “BAS – vitimes per la lidëza” tl “Haus der Tiroler Geschichte” purté pro.

RA Mag. Andreas Schwaighofer
Sëurastant dl “Verein Südtiroler Geschichte” y cumëmber dl “Haus der Tiroler Geschichte”